Lịch sử hình thành Nhà hát Chèo Quân đội

Nghệ thuật chèo truyền thống của Việt Nam chủ yếu xuất phát ở tứ chiếng chèo nổi tiếng của vùng châu thổ sông Hồng: Chiếng Bắc, chiếng Nam, chiếng Đông và chiếng Đoài. Kể từ ngày 1-10-1954, tại thủ đô kháng chiến Thái Nguyên - với sự ra đời của Đoàn văn công Tổng cục cung cấp, sau này đổi tên thành Đoàn văn công Tổng cục Hậu cần rồi Đoàn chèo Tổng cục Hậu cần và hiện nay là Nhà hát chèo Quân đội, ngành chèo Việt Nam có thêm một đơn vị hoạt động trên địa bàn rộng.[4]

Trong kháng chiến chống Mỹ, lính chèo có mặt hầu khắp các binh trạm Trường Sơn, phục vụ bộ đội, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến... trên nhiều chiến trường, nhiều hướng chiến dịch. Những làn điệu chèo, trích đoạn chèo truyền thống của Đoàn được biểu diễn trực tiếp trên mặt trận và được phát trên sóng Đài Tiếng nói Việt Nam như: Trần Quốc Toản ra quân, Nguyễn Viết Xuân, Đường về trận địa, Lá thư tiền tuyến, Chuyến đò sông Mã, Anh lái xe và cô chống lầy...

Thời kỳ đổi mới, Đoàn Chèo Tổng cục Hậu cần vẫn đứng vững trong cơ chế thị trường và kiên định phát triển nghệ thuật chèo truyền thống. Đặc biệt, bộ ba tác phẩm chèo Bài ca giữ nước của Đoàn trở thành một hiện tượng của sân khấu Việt Nam những năm đầu thập niên 80 của thế kỷ XX. Nhiều cuộc hội thảo khoa học về bộ tác phẩm này đã được tổ chức và khẳng định: Bài ca giữ nước là mẫu mực của phương hướng cách tân, đổi mới chèo truyền thống, là bộ tác phẩm kinh điển của sân khấu chèo đương đại.

Những năm gần đây, Nhà hát Chèo Quân đội vẫn tiếp tục phát huy tốt truyền thống của đơn vị nghệ thuật hàng đầu, phát triển nghệ thuật chèo truyền thống, tổ chức dàn dựng được nhiều tác phẩm có giá trị nội dung và nghệ thuật cao như: Lý trưởng, mẹ mõ, Thị Mầu lên chùa, Súy Vân giả dại, Phù thủy sợ ma, Tuần Ty đào Huế... Nhiều tác phẩm vang bóng một thời của đoàn cũng được tái dựng thành công, như: Anh lái xe và cô chống lầy, Đôi mắt, Người năm ấy... Đồng thời, Đoàn đã cộng tác với các tác giả kịch bản và đạo diễn trong và ngoài quân đội; tổ chức tọa đàm, đi thực tế, đặt hàng, thẩm định... để xây dựng nhiều vở diễn mới được dư luận đánh giá cao, như: Dòng chảy thần kỳ, Ánh sao đầu núi, Vụ án sau 20 năm, Đã một lần, Chuyện người xưa, Trạng Quỳnh, Đêm trắng...

Ngoài ra, hằng năm Đoàn đều tổ chức từ một đến hai đợt hành quân dã ngoại biểu diễn phục vụ khán giả quân dân Trường Sa, Tây Bắc, Việt Bắc, miền Trung, Tây Nguyên, Nam Bộ... và nước bạn Lào, khẳng định uy tín của thương hiệu "Chiếng chèo bộ đội" trong tình cảm của khán giả quân-dân Việt Nam.

Tiếp sau những tên tuổi như: Tào Mạt, Nguyễn Thành, Nguyễn Thế Phiệt, Xuân Theo, Ngọc Viễn... thế hệ hiện nay của Đoàn như: Đào Lê, Thanh Hải, Quốc Trượng, Trung Sinh, Minh Tiến, Phương Thúy, Tự Long, Hiền Lương, Kim Liên, Thùy Linh, v.v. đang tiếp nối xứng đáng truyền thống của thế hệ cha anh. "Chiếng chèo bộ đội" có nhiều tên tuổi thuộc hàng ngôi sao, trong đó có 13 Nghệ sĩ ưu tú. Đoàn đã được Nhà nước tuyên dương Đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ đổi mới.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Nhà hát Chèo Quân đội http://ct.qdnd.vn/cuoituan/vi-vn/91/68/74/74/74/23... http://vov.vn/van-hoa/am-nhac/nha-hat-cheo-quan-do... http://dangcongsan.vn/cpv/Modules/News/NewsDetail.... http://tdkt.vn/FelicitationDecisionDetail.aspx?sit... http://sankhau.com.vn/news/ket-qua-giai-thuong-tai... http://tdkt.vn/FelicitationDecisionDetail.aspx?sit... http://vanhien.vn/news/Nha-hat-Cheo-Quan-doi-60-na... https://web.archive.org/web/20160304234234/http://... https://web.archive.org/web/20161031074952/http://... https://web.archive.org/web/20161012151326/http://...